قابلیت استفاده یا کاربرد پذیری در طراحی وب سایت چیست؟

قابلیت استفاده، رابط کاربری، تجربه کاربری، اصطلاحاتی هستند که در طراحی وب سایت بسیار از آن ها استفاده می شود. معنی آنها چیست و چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

• قابلیت استفاده کاربر پسند بودن یک وب سایت است. هر چقدر تعامل کاربران با وب سایت آسان تر باشد یعنی قابلیت استفاده بالاتری دارد.
• رابط کاربری فضایی است که بازدیدکنندگان با یک وب سایت در تعامل هستند.
• تجربه کاربر به کیفیت تعاملی که بازدیدکنندگان هنگام پیمایش در یک سایت دریافت می کنند اشاره دارد. این اصطلاح توسط دان نورمن در سال 1993 برای گروهش در Apple Computer ابداع شد.

این سه مورد دست به دست هم می دهند تا رضایت کاربران را به دست آورند. یک رابط کاربری خوب منجر به قابلیت استفاده بالاتر و در نهایت باعث بهبود تجربه کاربری می شود.

این مقاله بر روی قابلیت استفاده در طراحی وب تمرکز خواهد کرد: زمانی که شروع شد، عناصر آن و نحوه استفاده از آن برای ایجاد تجربیات مثبت کاربر.

قابلیت استفاده از کجا می آید؟

تاریخ مملو از تلاش‌های بسیار برای آسان‌تر کردن، دسترسی بیشتر، کارآمدتر کردن فعالیت‌ها، خطای کمتر و مؤثرتر کردن است. در دهه 1900، این تلاش ها در زمینه های ارگونومی و عوامل انسانی مشهود بوده است. این شاخه‌های علم صلاحیت، محدودیت‌ها و راحتی انسان را در رابطه با نحوه طراحی ابزارها، ماشین‌ها، سیستم‌ها و محصولات برای استفاده کارآمد و ایمن مطالعه می‌کنند. کاربرد پذیری یا قابلیت استفاده ریشه در این دو رشته دارد.

کاربردهای ارگونومی و فاکتورهای انسانی به ویژه در جنگ جهانی اول و آموزش سربازان برای مونتاژ و جداسازی سلاح در شرایط نور ضعیف و در جنگ جهانی دوم در حوزه هوانوردی که چیدمان بصری تری از کابین خلبان هواپیما معرفی شد، برای کاهش خطای خلبان بسیار سودمند بوده است.

در سال 1998، قابلیت استفاده به عنوان یک استاندارد ISO برای ارزیابی میزان موثر، کارآمد و رضایت کاربر هنگام استفاده از محصول شناخته شد. از آن برای تعیین میزان بهبود عملکرد کاربر در حین استفاده از محصول از طریق روش های آزمایش، ارزیابی، بازخورد و اعتبار سنجی استفاده می شود.

قابلیت استفاده به یک معیار پرکاربرد برای ارزیابی محصولات، فرآیندها و سیستم های مدرن، از جمله وب سایت ها است.

معیارهای قابلیت استفاده بودن در طراحی وب سایت

ناوبری را واضح کنید

قابلیت استفاده از وضوح ناشی می شود. اگر درک دقیقی از چیستی یا نحوه عملکرد آن نداشته باشید، نمی توانید از پتانسیل کامل آن استفاده کنید. این به ویژه در مورد ناوبری وب سایت صدق می کند.

ناوبری وب فرآیند کاوش در یک وب سایت است. نحوه حرکت در صفحه، تعامل با عناصر و دکمه های مختلف سایت یا سفر از یک صفحه به صفحه دیگر.

طراحی وب ارتباط زیادی با ناوبری دارد، زیرا سازماندهی آیتم های منو و چیدمان عناصر در سرتاسر وب سایت شما، نحوه مرور دامنه شما توسط کاربران را تعیین می کند. طرح خود را به عنوان یک نقشه راه در نظر بگیرید و اطلاعات مورد نیاز بازدیدکنندگان مقصد است. آن‌ها می‌خواهند با کمترین تعداد قدم‌ها و در کوتاه‌ترین زمان ممکن به هدف خود برسند.

یک وب‌سایت با طراحی بصری، طرح‌بندی ساده و فراخوانی واضح برای اقدام دارد. همچنین متعارف و سازگار است، با در نظر گرفتن آنچه کاربران قبلاً با آن آشنا هستند تا یک طرح جریان بهتر و غریزی را تسهیل کند. در نتیجه، بازدیدکنندگان شما می‌توانند راحت‌تر سایت شما را مرور کنند، به آنچه که برای آن آمده‌اند یا آنچه شما می‌خواهید برسند، و احتمال بازگشت بیشتری دارند.

خوانایی که مشارکت را تشویق می کند

بیل گیتس در مقاله خود در سال 1996 درباره چگونگی پیش‌بینی اینترنت به عنوان یک بازار محتوا نوشت: «محتوا پادشاه است». حالا، مردم با گفتن این جمله که «محتوا پادشاه است، اما تعامل ملکه است» فراتر رفته اند. بله، کیفیت محتوای وب‌ سایت برای بازاریابی و بهینه‌سازی موتورهای جستجو مهم است، اما اگر خواندن آن برای بازدیدکنندگان مشکل باشد، بخشی از ارزش خود را از دست می دهد. از سوی دیگر، محتوای خوانا، تعامل کاربر را افزایش می دهد که نشان دهنده قابلیت استفاده است.

خوانایی از طریق ارائه مناسب متن حاصل می شود: استفاده صحیح از فونت ها(سبک ها و اندازه های مناسب)، تضاد رنگ و سلسله مراتب اطلاعات. این عوامل کاربران شما را به چیزی که می‌خواهند بیابند هدایت می‌کند و قابلیت اسکن را تسهیل می‌کند.

کارایی(Performanc)

یکی از متغیرهایی که بر قابلیت استفاده تأثیر می گذارد، عملکرد یا همان کارایی وب سایت شما است. عملکرد سایت با سرعت بارگیری آن اندازه‌گیری می‌شود. مدت زمانی که طول می‌کشد تا محتوای شما در دسترس بازدیدکنندگان قرار گیرد و چقدر سریع می‌توانند در صفحات آن حرکت کنند. به عنوان یک قاعده کلی، زمان بارگذاری نباید بیش از دو ثانیه باشد.

شما می توانید سرعت وب سایت خود را با میزبانی آن بر روی سروری که زمان بارگذاری بهینه را ارائه می دهد، افزایش دهید. یک چیدمان ساده و بدون درهم و برهمی که فقط شامل عناصر ضروری است نیز به بهبود عملکرد وب سایت شما کمک می کند.

پاسخگویی(Responsiveness)

یکی دیگر از ویژگی هایی که به قابلیت استفاده کمک می کند نحوه نمایش و عملکرد وب سایت شما در اندازه های مختلف صفحه نمایش است. اکثر کاربران این روزها به جای رایانه های رومیزی از طریق دستگاه های تلفن همراه خود در اینترنت جستجو می کنند، بنابراین یک وب سایت باید بتواند این تغییر را در نحوه مرور آنلاین تطبیق دهد.

طراحی یک وب سایت انعطاف‌پذیر که به‌طور خودکار با اندازه‌های مختلف صفحه تنظیم می‌شود، واکنش‌پذیری و قابلیت استفاده را بهبود می‌بخشد.

اعتبار(Credibility)

اینترنت در سال های گذشته بسیار تکامل یافته و به شکل امروزی درامده است. وب‌سایت‌هایی که پلتفرم‌هایی برای این شرکت‌ها هستند، بیش از هر چیز به اطلاعات شخصی، پرداخت و اعتماد نیاز دارند.

برخی از وب سایت ها از بازدیدکنندگان می خواهند که آدرس ایمیل یا اطلاعات شخصی خود را قبل از دسترسی کامل به تمام ویژگی های آن وارد کنند. رسانه‌های اجتماعی و دیگر پلت‌فرم‌های مشابه، افراد را ملزم می‌کنند تا برای مشارکت، پروفایل‌های کاربری ایجاد کنند. سایت‌های فروشگاهی برای تکمیل خرید درخواست پرداخت و سایر داده‌های لازم مشتری را دارند.

اگر سایت شما قابل اعتماد به نظر نمی رسد، بازدیدکنندگان از ارائه اطلاعات خود به شما یا انجام معامله خودداری می کنند. ناتوانی در انجام کاری که آنها در وب سایت شما انجام می دهند نشان دهنده قابلیت استفاده ضعیف است.

برای ایجاد اعتبار وب سایت، اطمینان حاصل کنید که طراحی شما آنها را به جایی راهنمایی می کند که می توانند اطلاعات کامل و صحیح در مورد شرکت شما، کالاها و خدمات شما و فرآیندهای مورد نیاز برای انجام معامله مورد نظر خود را بیابند. به عنوان مثال، یک بخش به روز شده درباره ما، اطلاعات تماس قابل دسترسی، جزئیات دقیق محصول، اظهارات صادقانه مشتریان و یک روش پرداخت واضح باعث می شود که آنها در استفاده از وب سایت شما راحت تر باشند.

قابلیت استفاده تکامل می یابد

قابلیت استفاده در طراحی وب در یک لحظه اتفاق نمی افتد، و نه یک رویداد یکباره است. تاریخچه آن گواه این است که دستیابی و تسلط بر آن سال ها طول می کشد، با تکرارها، آزمون ها و خطاهای فراوان. برای بهبود نیاز به تحقیقات عمیق، آزمایش منظم و تنظیم مداوم دارد. این بدان معنا نیست که قابلیت استفاده دست نیافتنی است. این فقط نشان می‌دهد که فناوری پویا است، بنابراین طراحی‌های وب نیز باید تکامل یابند تا با تغییرات همگام شوند.